İrritabl Bağırsak Sendromu (IBS)İrritabl Bağırsak Sendromu (IBS), aynı zamanda spastik kolon veya hassas bağırsak olarak da bilinen, sindirim sisteminin işlevsel bir hastalığıdır. Bu sendromda, yapılan muayene ve tetkiklerle sindirim sisteminde herhangi bir yapısal bozukluk tespit edilemez. Toplumun yaklaşık %15-20'sini etkileyen IBS, kesin nedeni bilinmeyen ve tamamen tedavi edilemeyen bir sağlık sorunudur. Hastalarda rahatsız edici belirtilere neden olsa da bağırsaklarda kalıcı bir hasar oluşturmaz. Genellikle hafif sıkıntılarla ilerler, ancak bazı hastalarda yaşam kalitesini önemli ölçüde düşürebilir. İşe gitmekten çekinme, kalabalık yerlere girmekten kaçınma, seyahat etmekten çekinme gibi sosyal sorunlar yaşanabilir. Hastalar genellikle bağırsaklarında kramp tarzında ağrı, şişkinlik ve gazdan şikayet ederler. Bu belirtilere rağmen, yapılan tetkiklerde herhangi bir patolojik bulgu bulunmazsa IBS teşhisi konur. İrritabl Bağırsak Sendromu Sebepleriİnce bağırsağın rektum ve anüse bağlantısını yapan kalın bağırsak yaklaşık 1,5 metre uzunluğundadır. İnce bağırsaktan gelen sindirime uğramış besinlerden su ve tuzları emen kalın bağırsağa her gün yaklaşık iki litre sıvı girer. Tuvalet yapma ihtiyacına kadar bu maddeler kalın bağırsağın son kısmında bekler. Kalın bağırsaktaki hareketler hormonlar ve sinirler aracılığıyla sağlanır. Bu hareketler bağırsak içindeki maddeleri genelde rektuma iter. Kasılmalar dışkının bağırsakta ilerlemesine neden olur. Normalde bağırsak hareketleri bu döngü içinde sürer. Eğer bu döngüde herhangi bir sorun belirlenmezse, IBS üzerinde değerlendirme yapılır. Bu durumun hastalarda stres ve duygusal çatışma nedeniyle olduğuna inanılır. Hastadaki belirtilerin şiddetine bağlı olarak başka faktörler de değerlendirilir. Bu hastaların bağırsaklarının daha hassas olduğu ve en küçük bir uyarıda bile fazla tepki verdiği belirlenmiştir. Özellikle kalın bağırsakta gaz olması ve yemek yendiğinde IBS olan hastalarda bağırsak aşırı tepki verebilir. Bazı besinler ve ilaçlar bağırsaktaki kasılmayı tetikler. Kasılmalarla birlikte dışkının bağırsaktan geçiş sürecinde uzama veya kabızlık sorunu ortaya çıkabilir. Besinlerden en fazla süt ürünleri, çikolata, aşırı alkol bu duruma neden olabilir. Özellikle kafein dışkıda yumuşamaya neden olabilir. Bu tür etkiler IBS olan kişilerde daha fazla görülür. Bu rahatsızlığın başka bir sebebi de cinsiyet ve hormonlardır. Özellikle üreme hormonları hastalarda belirtilerin artmasına neden olur. Adet döneminde kadınlar daha fazla rahatsızlık duyabilirler. İrritabl Bağırsak Sendromu BelirtileriIBS olan kişilerde farklı belirtiler ortaya çıkabilir. Normal sayılan bağırsak hareketleri günde üç defadan, haftada üç defaya kadar değişiklik gösterebilir. Ancak dışkıda kan olması, kramp gibi ağrılar normalde olmaz. IBS olan hastalarda ise ishalle veya kabızlıkla seyreden kramp tarzında ağrı olabilir. Bazen hastalarda ishal sonrası kabızlık süreçleri arka arkaya yaşanır. Dışkıda bulunan mukus oranı fazladır. Eğer hastada ateş, kusma, kilo kaybı gibi belirtiler varsa, bu belirtiler başka hastalıkların varlığını işaret edebilir. Gaz sorunu olmayan kişilerde şişkinlik hissinin olması da rahatsızlığın belirtileri arasındadır. Yapılan tetkiklerde organik bir sebep belirlenemediğinde, bu durum IBS için önemli bir kriter olarak kabul edilir. İrritabl Bağırsak Sendromu TedavisiIBS'nin kesin bir tedavisi bulunmamaktadır. Ancak hastaların bir kısmında uygulanan diyetle belirtiler azaltılabilir. Hastaların hangi besinlerden rahatsız olduğunu belirleyecek kayıtlar tutması ve doktoruyla paylaşması gerekir. Buna uygun hazırlanacak diyet programını düzenli uygulayanlar rahatsızlıktan daha az etkilenebilir. Hastaların bir kısmında lifli diyet belirtileri azaltabilir. Lif oranı yüksek diyet yapılması bağırsakta şişkinliği azaltır ve kasılmaların azalmasına yardımcı olur. IBS hastalarında aşırı yemek ishal ve kramplara neden olabilir. Bu nedenle öğünlerde az yemek tüketmek faydalı olacaktır. Bazı hastalarda kabızlıkta müshil ilaçları kullanımı da önerilebilir. Tedavide hedef, hastanın yakınmalarının azaltılması ve yaşam kalitesinin yükseltilmesidir. Öneriler ve Yaşam Tarzı DeğişiklikleriIBS ile başa çıkmak için hastaların yaşam tarzlarında bazı değişiklikler yapmaları yararlı olabilir. Önerilen yaşam tarzı değişikliklerinden bazıları şunlardır:
Bu önerilerle birlikte, IBS belirtilerini yönetmek ve yaşam kalitesini artırmak mümkün olabilir. Her hastanın durumu farklı olduğu için, kişiye özel tedavi ve diyet planları oluşturulması önemlidir. |
IBS belirtilerini yaşayan birisi olarak, sürekli kramp ve şişkinlik hissetmek normal mi? Özellikle stresli dönemlerde belirtiler daha da artıyor, bu durum başka hastalıkları işaret eder mi? Ayrıca, diyetimde hangi besinlerden kaçınmalıyım ve hangi yaşam tarzı değişikliklerini yapmam gerekli? Yardımcı olabilir misiniz?
Cevap yazMerhaba Bilalefe,
IBS (Irritabl Bağırsak Sendromu) belirtileri yaşayan birisi olarak, sürekli kramp ve şişkinlik hissetmek ne yazık ki yaygındır. Stresli dönemlerde belirtilerin artması da sık görülen bir durumdur. Ancak, bu belirtiler başka hastalıkların da belirtisi olabilir, bu yüzden bir doktora başvurarak kesin tanı almanız önemlidir.
Kaçınman gereken besinler:
- Yüksek lifli gıdalar (bazı insanlar için sorun yaratabilir)
- Yağlı ve baharatlı yiyecekler
- Süt ve süt ürünleri (laktoz intoleransın varsa)
- Gaz yapıcı yiyecekler (fasulye, brokoli, lahana)
- Yapay tatlandırıcılar ve kafein
Yaşam tarzı değişiklikleri:
- Stresi azaltmaya yönelik aktiviteler (yoga, meditasyon, nefes egzersizleri)
- Düzenli egzersiz yapmak
- Yeterli su tüketmek
- Yavaş ve düzenli yemek yemek
- Günlük bir gıda günlüğü tutarak hangi yiyeceklerin belirtileri tetiklediğini izlemek
Bu öneriler sana yardımcı olabilir, ancak en doğru bilgi ve tedavi için bir uzmana başvurman en iyisi olacaktır. Geçmiş olsun.